Covid-19’un son varyantı Eris, dünya genelinde yayılırken Türkiye’ye de sıçradı. Peki Eris varyantı nedir? Belirtileri nelerdir? Nasıl korunulur? İşte uzmanından tavsiyeler…
COVID-19’un Omicron varyantının bir alt türü olan Eris varyantı, dünyada yayılmaya devam ediyor. Türkiye’de de Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın açıklamasına göre 9 vaka görüldü. İlk vakaların Türkiye’de görülmesiyle Eris varyantı merak edilmeye başladı. Peki Eris varyantı nedir? Soğuk algınlığı ve gripten nasıl ayırt edilir, nasıl korunulur? İşte Eris’in bilinmeyenleri…
Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Ali Acar, ilk olarak 2023 yılının şubat ayında Endonezya’da görülen Eris varyantı hakkında önemli bilgiler verdi. Şu ana kadar elde edilen bilgiler doğrultusunda Eris varyantının aşıdan ya da geçirilmiş hastalık sonrası oluşan antikorlardan kaçabildiğini ve bulaştırıcılığa ya da hastalığa yol açabildiğini gözlemlediklerini belirten Prof. Dr. Acar, “Eris varyantının neden olduğu enfeksiyonlar Omicron veya daha önceki varyant enfeksiyonlarından daha şiddetli değil. Diğer bir değişle, Eris varyantı enfeksiyonları hafif seyirli olmaya meyilli ve hastaneye yatış ya da ölüme neden olma sıklığı yüksek değil. Delta varyantına göre çok daha hafif, Omicron’a göre benzer veya daha hafif enfeksiyona neden olduğu söylenebilir. Tabii bu bilgiler şu an için geçerli olup, ilerleyen zamanda daha fazla veri elde edildiğinde çok daha kesin bir değerlendirme yapılabilecektir” dedi.
GRİPTEN NASIL AYIRT EDİLİR?
Eris varyantının belirtilerinin soğuk algınlığı ve grip ile karıştırılabileceğini ifade eden Prof. Dr. Acar, şunları söyledi:
“Soğuk algınlığı hapşırık, tıksırık, burun akıntısı, gözlerde yanma, ışığa karşı hassasiyet, boğaz ağrısı ve bazen yüksek ateş ile seyrederek genelde basit bir üst solunum yolu enfeksiyonuna yol açan bir hastalıktır. Grip ise influenza olarak adlandırılan virüslerin neden olduğu ve soğuk algınlığına benzer belirtilerin yanında daha şiddetli kas-eklem ağrısı, yüksek ateş belirtilerine ve bazen de sistemik tutuluma neden olur. İnfluenzadan her yıl aşılanmak suretiyle korunmak mümkün. Koronavirüs enfeksiyonu ilk olarak Aralık 2019’da Çin’de ortaya çıkan ve sonrasında pandemiye neden olan SARS-COV-2 olarak adlandırılan virüsün neden olduğu viral bir hastalıktır. Genelde akut üst solunum yolu belirtilerine ve bulgularına yol açmakla birlikte, özellikle yaşlılarda ve kronik hastalığı olanlarda şiddetli solunum yetmezliği ile karakterize akciğer enfeksiyonuna ve ölüme dahi neden olan bir enfeksiyondur.”
ERİS VARYANTI NE KADAR SÜRÜYOR?
Eris varyantının neden olduğu hastalık şiddeti ve süresi ile Omicron’a benzediğini kaydeden Prof. Dr. Acar “Eris varyantı, Omicron varyantına göre daha kolay bulaşmasına karşın, daha hafif bir hastalığa yol açtığı görülüyor. Dolayısıyla hastalık süresi kişinin yaşına, altta yatan hastalığının olup olmamasına göre değişmekle birlikte, semptomatik (belirti gösteren) hafif seyirli olgularda 5-7 gün denilebilir. Ancak unutulmamalıdır ki, önemli bir oranda belirti vermeyen hastalığa yol açabilir ve bu dönemde kişiler bulaştırıcı olabilir” ifadelerini kullandı.
ERİS VARYANTINDAN NASIL KORUNMALI?
Acar, Eris varyantından korunmanın yöntemlerini de anlattı. Eris’in neden olduğu hastalıktan korunmak için alınması gereken koruyucu önlemlerin önceki varyantlarla aynı olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Ali Acar, o yöntemleri şöyle açıkladı:
• Maske takılması,
• El hijyeninin sağlanması,
• Hasta olduğu düşünülen kişiler ile aynı ortamda bulunulmaktan kaçınılması,
• Öksürme ve hapşırma sırasında ağız ve burnun tek kullanımlık bir mendil ya da dirsek içi ile kapatılması,
• Ellerin göz, burun ve ağız ile temasından kaçınılması,
• Kalabalık ortamlardan kaçınılması
• Bunların dışında aşı, bilindiği üzere en etkili koruyucu önlemdir.
MEVCUT AŞILAR ERİS VARYANTI İÇİN KULLANILABİLİR Mİ?
Türkiye’deki aşıların Eris varyantına karşı koruyucu olduğunu söylememenin çok mümkün olmadığını bildiren Prof. Dr. Ali Acar, “ABD’de 2022 yılında Omicron varyantına karşı geliştirilmiş bivalan aşılar, 11 Eylül 2023 tarihinden itibaren yerini yeni varyantlara karşı etkili aşılara bıraktı. Bunun en önemli nedeni Omicron varyantının alt tip varyantları ve yeni tanımlanan Eris varyantına karşı eski aşıların etkinliğinin yetersiz olması. Buna karşın Eris gibi yeni varyantlara karşı etkili aşılar ülkemize gelene kadar, risk grubunda bulunanların mevcut aşılar ile aşılanması ve/veya rapel (pekiştirme) dozlarının yapılması hastaneye yatış, ağır hastalık gelişimi ve ölümü azaltabilir” diye konuştu.
Eris varyantı, diğer SARS-CoV-2 virüs varyantlarında olduğu gibi üst solunum yolu enfeksiyonu belirtileri ile ortaya çıkıyor. Omicron ya da COVID-19 varyantları ile karşılaştırıldığında, hastalık yapıcı mekanizması aynı olan Eris varyantı, daha kolay bulaşması ile farklılık gösteriyor. Eris varyantı hastalığının daha önce geçirilmiş olması ya da Covid-19 aşılı olunması hastalığa karşı koruma sağlamayabiliyor.
Haber: Yadigar GÜNEŞ