Sarayönü'nde buğday taban fiyatları, çiftçileri de, tüccarları da, sanayicileri de tatmin etti. Geçtiğimiz yıllarda açıklanan müdahale alım fiyatları, çiftçiler tarafından yetersiz bulunurken, bu yıl çiftçiler açıklanan fiyatların harmanda verilmesi durumunda iyi olduğunu söyledi. Sanayiciler yine açıklanan fiyatın dünya fiyatlarının üzerinde olduğunu dile getirdi. Tüccarlar da fiyatları iyi olarak nitelendirirken, ekonomik krizden dolayı esnafların alım konusunda zorlanabileceği ifade edildi.
Hububat alımı için açıklanan taban fiyatlar piyasada birbirine yakın karşılıklar buldu. Maliyetlerin yüksekliğinden şikayet eden çiftçiler ve bazı tüccarlar fiyatın açıklanan şekilde erilmesi durumunda memnun edici olduğunu söyledi. Sanayici ve tüccarların bir bölümü de devletin çiftçiyi destekler bir tutumda olduğunu, açıklanan fiyatın dünya fiyatlarının üzerinde olduğunu söyledi.
İşte taban fiyatları hakkındaki görüş ve düşünceler:
Fiyatlar harmanda değişebilir
Buğday pazarı esnaflarından Ramazan Küçükyangöz, fiyatın harmanda şekilleneceğini dile getirerek, "Bu yağmurlar böyle giderse çok güzel bir verim olacak. Bu fiyatlarda çok güzel. Arpa için 1.100 lira çok güzel fiyat. Biz 950 lira falan bekliyorduk. Benim için sürpriz oldu. Geçmişe bakarak buğday fiyatı da çok güzel. Geçmiş 2-3 yıl çiftçi mahsulünü aşağı yukarı aynı fiyata sattı. Şimdi o yılların fiyatını da aldı. Bize genelde malını ofise satamayan veya peşin paraya ihtiyacı olan çiftçiler gelir. Kalitesi ofisten geçemeyen birde peşin fiyat isteyen çiftçinin malı 100 lira aşağıya alınır. Ticaret Borsası yüklenir de malı çekerse piyasa fiyatları ofis fiyatlarının da üzerine çıkar. Arpa buğday fiyatlarını konuşmak için daha erken. Bu fiyatları daha rekolte, kalite, talep de etkiler. Aslı piyasa harmanda oluşur." dedi.
Hükümet daralınca fiyatı verdi
Dört senedir verilmeyen fiyatların, üretim korkusundan dolayı bu yıl verildiğini belirten çiftçi Salih Kutlu, "Hükümet dört senedir aynı fiyatı veriyordu. Dört sene vermediği fiyatı daralınca verdi. Üç sene 850 liraya arpa sattık. Arpa 1.100 lira oldu. Şu anda zaten borsada arpa 1.450 lira. Olmayınca böyle oluyor. Arpa para etmiyor diye çiftçi arpa ekmeyi bıraktı. Arpa az olunca da fiyatı yükseldi. Zamanında bu fiyatı verseler de çiftçi arpasını ekse arpa 1450 lirayı görmezdi. İthalatta yapamıyorlar. Çünkü dışarıda da pahalı. Planlı bir üretim olsa bugün vaziyet böyle olmazdı. Buğday fiyatları içinde aynı şeyleri söyleyebilirim. Öte yandan masraflarda çok ağırlaştı. Bu fiyatın altında açıklansaydı kimse işin içinden çıkamazdı." şeklinde konuştu.
Önemli olan istikrar
Yine buğday pazarı esnaflarından tüccar Hüseyin Demirpolat, istikrarın önemine vurgu yaparak şunları söyledi: "Çiftçiler açısından fiyatlar güzel. Geçen sene 750-800 lira civarında olan arpa için 1.100 lira açıklandı. Makarnalık için de fiyatlar güzel. Önemli olmanın verimin ve kalitenin iyi olması. Ekmekli 1275 lira demişler oda iyi. Bunu birde ekmek olarak yiyeceğimizi düşünmek lazım. Fiyat ne düşük, ne yüksek. Normal seyrinde açıklandı. Harmanda fiyatlar biraz daha düşer. Ofis mal alabilecek mi birde bu var. Bazen fiyat açıklıyor ama mal alamıyor. Fiyatları aşırı yükseltmek ekmeği vurur. Makarnalık 1.900 lira şimdi. Buda iyi değil. Önemli olan istikrar olması."
Ekonomik kriz tüccarı zorlar
Rekoltenin bu yıl yüksek beklendiğini dile getiren iş adamı İlyas Kahveci, ofisin mutlaka hububatın yüzde ellisini alması gerektiğini, aksi takdirde tüccarların ekonomik krizden dolayı alınların altından kalmayacağını kaydederek, "Buğday fiyatları iyi. Gayet tatmin edici. Asıl ekonomide sıkıntı var. Şu anda çiftçinin maliyetleri yüzde 65 artmış durumda. Gübrede yüzde 75'lik bir artış var. Akaryakıtta yüzde 30 artış var. Zirai ilaçta yüzde 75 civarında bir artış var. Öte yandan hububat fiyatları ise yüzde 30 civarında arttı. Bu ekonomik şartlara göre normal. Maliyet artışının hepsini üretim fiyatlarına yüklemek mümkün değil. Devlet artık biraz daha çiftçinin yanında olacak gibi. Bu yıl çiftçinin lehine bir sene. Çünkü sıkıntı var. Çiftçi desteklenmezse üretim bitecek. Bizim dileğimiz ofisin, çiftçinin malını bahane üretmeden alması. Bu piyasa koşullarında rekoltede iyi olursa tüccarlar bu ürünün altından kalkamaz. Yani esnaf para yetiştiremez. Kredi faizleri çok yüksek. Devletin alım yapması şart. Ofisin üretilen ürünün yüzde 50'sini alması lazım. Ofis alımda sıkıntı çıkarırsa piyasa açıklanan fiyatların altına düşer." diye konuştu.
Dünya fiyatlarının üzerinde
Kaliteli üretimin her zaman para ettiğini ve pirim destekleriyle birlikte hububat fiyatlarının müdahale alım fiyatlarının da üzerine çıkabileceğini anlatan sanayici işadamı Mustafa Arslan, "Açıklanan hububat fiyatları gayet iyi. Ortalama yüzde 31,5 oranında bir artışla müdahale alım fiyatı verildi. Bunun bide yüzde 4 pirimi var. Birinci grup ekmeklik buğday 1.404 liraya kadar çıkıyor yani. İkinci grup ekmeklik buğday yine pirim desteği ile 1.326 liraya kadar çıkıyor. 1.450 lira olarak açıklanan makarnalık yine 1.508 liraya kadar çıkıyor. Tabi ki bu fiyatlar iyi kalite buğday için. Çiftçi girdilerinin de yüksek olması nedeniyle dünya fiyatlarının üzerinde bir fiyat verildi. Dünya fiyatları şu anda 1200 lira. Bu yıl metrekareye düşen yağış miktarı da iyi. Allah verirse çiftçinin yüzü güler. Sanayici açısından ise alım gücünü düşürür. 1.100 liraya alınan mahsul 1.500-1.600 liraya alınacak. Bu işletme sermayelerini zorlar. Üreten çiftçinin desteklenmesi lazım. Bu fiyatların şimdilik un fiyatlarını etkilemeyeceği kanaatindeyim. Kaliteli buğday piyasada TMO fiyatlarının üstüne çıkabilir." dedi.
Tarım politikaları yanlış
Müdahale alım fiyatlarının piyasayı dizginlemek için açıklandığını öne süren çiftçi Hazım Atşen ise konuşmasında şunlara değindi: "Arpa zaten şu anda 1600 lira. 2 bin liraya gitmesin diye şimdi bu zamanda 1.100 lira diye fiyat açıkladılar. Yoksa ortada fol yok, yumurta yokken niye açıklanıyor bu fiyatlar. Harmanda bu açıklanan fiyatlara mal almazlar. Bu fiyatlar aşağıya çekerler. Bu fiyatlara alsalar bile harmana kadar yine mazot gübre katlanacak. Ofis kaliteli buğday isteyecek. Mazot, gübre, ilaç çok pahalı olduğu için tarlalara emek çekemedik. Tohumu gübresi ektik. Kalite istediği gibi olmayınca ofis fiyat kıracak. Çiftçinin girdileri çok fazla. Zaten ofise kaliteli buğday götürsen bile gözünün üstünde kaşın var diye yine fiyatı kırarlar. Çiftçiye mazot desteğinin mazot olarak, gübre desteğinin gübre olarak verilmesi lazım. Öteki türlü para olarak verilince mazot gübre alıncaya kadar para eriyor."
Ofis kesintileri çok fazla
Açıklanan fiyatların iyi olduğunu ancak toprak mahsulleri ofisinin çok fazla kesinti yaptığından der yanan çiftçi Osman Çakıcı, "Ofis çiftçinin kara gün dostu diyorlar. Hiç alakası bile yok. Çiftçi köyden motor arabasını dolduruyor malını getiriyor. O kadar yol gelince de elsiz ayaksız ofise teslim oluyor. Ekspertiz numune alıyor bakıyor, ölçüyor, biçiyor kırabildiği kadar kırıyor. Verirsen ver vermezsen tüccar götür diyor. Çiftçi peşin paraya ihtiyacı varsa zaten tüccara gidiyor. Ofise verecekse de ekspertizin kırdığından ayrı stopaj, borsa parası, hamal parası kesiyor. Paran bankada diyor. Gidiyorsun birde banka komisyon kesiyor. Bu parayı verseler iyi ama bu parayı vermezler. Tarlaların durumu iyi. Şimdiden ölçüp biçmek yanlış olur. İnşallah sonu hayırlı olur." şeklinde konuştu.