İklim değişikliğinin etkileri her geçen gün daha belirgin hale gelirken, dünya genelinde ölümcül sıcak hava dalgalarının sayısında ciddi bir artış gözlemleniyor. Yeni yapılan bir araştırmaya göre, küresel sıcaklıklar sanayi öncesi döneme kıyasla 2°C yükseldiğinde, ABD büyüklüğünde bir kara parçası, gençler de dahil olmak üzere herkes için yaşanması zor bir hale gelecek.
Hangi Bölgeler Daha Riskli?
Nature Reviews Earth and Environment dergisinde yayımlanan bilimsel çalışmaya göre, aşırı sıcakların insan sağlığı üzerindeki etkileri incelendi ve en büyük riskin Kuzey Afrika ile Güney Asya’da olduğu tespit edildi.
2023 yılında Suudi Arabistan’da hac ibadeti sırasında sıcaklığın 51,8°C’ye ulaşması nedeniyle 1.300’den fazla kişi hayatını kaybetti. Araştırmacılar, bu tür ölümcül sıcak hava dalgalarının gelecekte daha sık yaşanabileceği konusunda uyarıyor.
Risk Altındaki Alanlar Genişliyor
Araştırmada, 1994-2023 yılları arasında küresel toprakların yaklaşık yüzde 2’sinde sıcaklık ve nem seviyelerinin 60 yaş altı bireyler için tehlikeli seviyeye ulaştığı belirlendi. Ancak yaşlı ve hassas bireyler için bu oran yüzde 20’ye kadar çıkıyor.
King’s College London’dan araştırmanın baş yazarı Tom Matthews, küresel sıcaklıkların 2°C artması durumunda aşırı sıcaklardan etkilenecek kara yüzeyinin üç katına çıkacağını vurguladı.
Buna göre:
- 60 yaş altı bireyler için tehlikeli bölge, dünya yüzeyinin yüzde 6’sına yayılacak.
- 60 yaş üstü bireyler için riskli alan, gezegenin üçte birini kapsayacak.
Paris İklim Anlaşması, küresel sıcaklık artışını 1,5°C ile sınırlandırmayı hedefliyor. Ancak 2023 yılı itibarıyla ortalama sıcaklık artışı ilk kez bu eşiği aştı.
Ölümcül Sıcaklık Eşiği
Araştırmalara göre, bugüne kadar yalnızca dünyanın en sıcak bölgelerinde kısa süreli olarak gözlemlenen ölümcül sıcaklık seviyeleri, gelecekte gençleri bile etkileyebilecek noktaya ulaşabilir.
Bu tür sıcaklıklarda gölge, rüzgar ve su tüketimi bile sıcak çarpmasını önlemekte yetersiz kalabilir ve uzun süre dışarıda kalmak ölümcül olabilir.
Uzmanlara göre, aşırı sıcaklar vücudun doğal soğutma mekanizmalarını devre dışı bırakıyor ve bu durum baş dönmesi, baş ağrısı, organ yetmezliği ve ölüme yol açabiliyor. Yüksek nem oranı ise terleme yoluyla ısı kaybını engelleyerek tehlikeyi daha da artırıyor.
Sıcak Hava Dalgaları Can Almaya Devam Ediyor
Bugüne kadar sıcak hava dalgalarının en fazla can kaybına yol açtığı bölge Avrupa oldu.
- 2003 yılında kıtada 70 binden fazla kişi aşırı sıcaklar nedeniyle hayatını kaybetti.
- 2022’de 60 bin, 2023’te ise 47 binden fazla ölüm kaydedildi.
- 2015 yılında Hindistan ve Pakistan’da binlerce kişi aşırı sıcaklardan yaşamını yitirdi.
- Afrika’da ise sıcak hava kaynaklı ölümler yeterince kayıt altına alınamıyor. Ancak 2024 yılı itibarıyla Nijerya’da aşırı sıcaklar nedeniyle ölümler rapor edilmeye başlandı.
Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre, aşırı sıcaklar her yıl en az 500 bin kişinin ölümüne neden oluyor. Ancak uzmanlar, gerçek sayının bunun 30 katı kadar yüksek olabileceğini öne sürüyor.
Bilim insanları, iklim değişikliğiyle birlikte sıcak hava dalgalarının daha sık ve daha şiddetli hale gelmesinin beklendiğini belirtiyor. Küresel sıcaklık artışının kontrol altına alınması için acil önlemler alınması gerektiği vurgulanıyor.