Halk arasında basur olarak bilinen hemoroid, rektumun ve anüsün en alt kısmında, anal kanalın sonunda bulunan genişlemiş damarlardır. Bu kan damarlarının duvarları bazen o kadar genişler ki, şişerek tahriş olurlar.
Şişme ve tahriş olma sonucunda da makatın dışına çıkan hemoroid, günlük hayatımızı da olumsuz etkiliyor.
Uzmanlar, hemoroidin en önemli düşmanının hastalıktan utanarak uzmana geç başvurmak olduğunu belirtiyor.
Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. İlker Abcı, hemoroidin nedenlerini ve tedavi yollarını anlattı.
KÜÇÜK BELİRTİLERİ ÖNEMSEYİN!
İlk belirti büyük tuvalet sırasında görülen kırmızı parlak renkli kanamadır. Kolon ve rektum kanserleri, kalın barsak polipleri, hemoroid hastalığı, makat ağzında çatlak (anal fissür), makattan kanama yapan hastalıklardan en sık görülenleridir. Kalın barsak kanserinin erken evrede yakalanması çok önemlidir. Bu nedenle makattan kan gelmesi, dışkıya çizgi şeklinde kan bulaşması, dışkılama alışkanlıklarında değişiklik, dışkının incelmesi, halsizlik, kolay yorulma ve kilo kaybı gibi şikayetler olursa mutlaka uzmana başvurulmalıdır.
Hemoroid başka bir hastalığa dönmez. Ancak bazen başka hastalıklarla birlikte görülebilir. Örneğin rektum (kalın barsak son kısmı) kanseri olan bir hastada hemoroid de varsa hastanın şikayetleri hemoroidle karıştırılabilir; hemoroid tedavi edilirken kanser gözden kaçabilir. Bu nedenle hastanın durumuna göre hemoroid tedavisi öncesi kalın barsak kontrolü (kolonoskopi) gerekebilir.
AİLEVİ YATKINLIK DA BİR SEBEP
Hemoroid makat etrafındaki toplardamar yumağının gevşemesi ve meme şeklinde dışarı doğru sarkmasıdır. Gevşeme ve genişleme, genellikle birden olmaz, zamanla oluşur. Bu nedenle hemoroidal hastalığı olan kişilerin şikayetleri belirgin olmasa da uzun süredir vardır. Uzun süreli kabızlık ve ıkınma, makat çevresindeki toplardamarlarda basıncın artmasına yol açar ve toplardamarların genişleyerek aslında bir çeşit varise dönüşmesine neden olur.
Ailevi yatkınlık da bir sebeptir. Anne veya babasında hemoroid olan kişilerde hemoroid diğer kişilere göre daha sık görülür. Acılı ve baharatlı gıdaların bolca tüketilmesi de dışkılama sırasında ıkınmaya ve tahrişe yol açtığından hemoroid oluşumunun önemli bir nedenidir. Hemoroidal hastalığının belirtileri kanama, şişlik, ağrı, kaşıntı ve akıntıdır.
HEMOROİDDEN KAÇARAK KURTULAMAZSINIZ!
Hemoroid tedavisi şikayetleri gidermek için yapılır. Tedavi edilmezse hastalık ilerler, şikayetler artar. Kanama bu hastalarda önemli bir şikayettir. Tedavi edilmezse can sıkıcı kanamalar sürer gider; çok miktarda kan kaybı olduğunda, kansızlık gelişebilir. Tedavi edilmemiş hemoroidlerde, boğulma (akut tromboze hemoroid) dediğimiz şiddetli ağrılı şişlik gelişebilir. Bu durum hemoroidin ilk şikayeti olarak da görülebilir.
DERECESİNE GÖRE TEDAVİ
Hemoroid hastalığının dört derecesi vardır. Birinci derece hemoroidde hastanın dışkılama sırasında az miktarda kanama şikayeti olur. Gözle muayenede hemoroidler görülemez. Anoskop ile makattan içeri bakılınca büyümüş hemoroid memeleri (pakeleri) görülür. İkinci derece hemoroidde, dışkılama esnasında memeler dışarı çıkıp kendiliğinden içeri girerler.
Kanama, kaşıntı gibi rahatsızlıklar olur. Üçüncü derece hemoroidde, memeler dışkılama sonrasında ancak el ile içeri itilebilir. Kanama, şişlik, kaşıntı gibi şikayetler de artmıştır. Dördüncü derece hemoroidde, memeler artık tamamen dışarıdadır, elle itmekle dahi içeri gitmezler. Kanama, akıntı, kaşıntı, akıntı ve makatta rahatsızlık hissi olur.
İLAÇ TEDAVİSİ
Hemoroid yastıkçıkları genellikle içte yerleşirler ancak makatın dışında, kenarlarda da damar yumakları vardır. Hastalığın ilk evrelerinde iç hemoroidlerde problem varken zamanla büyüme ve sarkma sonucunda iç ve dış hemoroidler birleşirler, birbirinden net ayrılamazlar. Hemoroidde evrelerine göre çeşitli tedaviler vardır. Birinci derece hemoroidde ilaç tedavileri, barsak alışkanlıklarının düzenlenmesi, acılı yiyeceklerden sakınmak, kabızlığın giderilmesi genellikle yeterlidir. İkinci derece hemoroidde de; ilaç tedavileri, ışın tedavisi, lastikle bağlama tedavileri uygulanır. Lastik band ile bağlama yöntemi henüz ameliyat aşamasına gelmemiş iç hemoroidler için çok uygun bir yöntemdir. 5-10 dakika gibi kısa süreli ve ağrısız bir işlemdir. İşlem sonrası normal hayata hemen dönülür. Üçüncü derece hemoroidde, lastikle bağlama ve ameliyat tedavileri; dördüncü derecede hemoroidde ise sadece ameliyat tedavileri uygulanır. Ameliyatta hastalığı oluşturan memeler ortadan kaldırılmış olur. Bu tedaviler arasında uzun vadede en etkilisi ve tekrarlama ihtimali en düşük yöntem, halen ameliyattır.
LONGO YÖNTEMİ
Longo yöntemi denilen metot ile ağrısız olarak hemoroide müdahale edilebilir. Bu metotta makatın yaklaşık 4 cm içinden 2 cm genişliğinde bir silindirik halka çıkarılıp kalan iki uç tek kullanımlık bir cihaz ile uç uca dikilir. Böylelikle hemoroid memeleri makatın içine çekilerek kan akımı kesintiye uğratılır ve hemoroidlerin sönmeleri sağlanır.
Ameliyat sonrası ilk dışkılama esnasında biraz ağrı ve kanama normaldir. Sonrakilerde bu durum azalır. Kabızlığın olmaması, ilaçların düzenli kullanılması ve sıcak su oturma banyoları hem ağrıyı keser hem de iyileşmeyi hızlandırır. Ameliyat sonrası ortalama bir haftalık istirahat sonrasında normal hayata dönülür. Bunun dışında dopler ultrasonografi rehberliğinde hemoroidal damarların bağlandığı teknik ile de başarılı sonuçlar elde edilmektedir. Bu teknikle ameliyat olan hastalar aynı gün evlerine gönderilmekte ve erken işe geri dönüş sağlanmaktadır.