İnsanı geçmişe götüren bir duygudur, özlem. Geçmişi geri getirmek isteyen bir duygu. Bu yüzden sahip olduğumuz şeylerin üzerinden zaman geçtikçe değerleri yükselir. Hâlbuki işlevini de yitirmiştir, o özlenilen şeyler.
Özlemek, insana mahsus bir duygudur. Kıymet bilmeyi öğretir.
Geride kalanları özlemek, onların bir nevi kıymetini itiraf etmektir. Eski bir cep telefonu veya daktilo gördüğümüzde ona hürmetle yaklaşırız ve onunla birlikte yaşadığımız hatıralar aklımıza gelir. O eşyalar görevlerini yerine getirdikten sonra geçmişteki yerlerini almışlardır.
Zaman, eşyaların kıymetini belirlemede önemli bir rol oynuyor. Örneğin bir para tedavülden kalktığı zaman kıymetini yitirir. Ancak üzerinden 50 sene geçerse, tedavüldeki kıymetinden kat kat fazlasına satılabilir.
Zaman eşyalar üzerinde bu şekilde etki gösterdiği gibi insanlar ve hatıralar üzerinde de güçlü bir etki bırakıyor. Yıllar önce yaşadığımız hatırayı dostlarımıza ballandıra ballandıra anlatırız. Hâlbuki beraber yaşanan basit bir hatıradır belki de. Ancak üzerinden zaman geçmiştir. O hatıra, sahip olduğu kıymeti açığa çıkartarak kendisini bizlere özletmiştir.
Eski bayramların kıymeti de buradan gelir. ‘Nerede o eski bayramlar? diye soranlara cevap: Eski bayramlar, mazideki yerini aldı. Kıymetini anlayanların gönlünde tahtını kurdu.
Eskimek, her faninin kaderidir. Olgunlaşmanın da şartıdır. Bugün sahip olduğumuz kıymetlerin değerini tam olarak idrak edemeyiz. Ancak, yarın üzerinden bir miktar zaman geçtiğinde, o zaman anlarız ne derece kıymetli olduklarını.
Bazı şeyler eskir kıymetlenir; bazı şeyler de eskimez, kıymetlidir. Mesela din eskimez. Asırlar boyu değişmeden devam eder. İnsanların yaşayışını, alışverişini, ahlakını ve ilişkilerini tanzim eder ama eskimez. Çünkü din zamanın üstündeki bir kanunlar topluluğudur.
Zamana bağlı olan şeyler eskirken zamandan bağımsız olanlar eskimez.
Eskimeyenlere gelmişken… Bazıları Osmanlıca hakkında ‘Eski Yazı diye bahseder. Ancak onun hakkını teslim edenler, Osmanlıcanın Eskimez Yazı olduğunu bilirler. Neyin eskiyip neyin eskimediğini bilmek te, âlimlik ile cahillik arasındaki sınırı belirtir.
İnsanoğlu, sahip olduğu eşyaları eskitir. Zaman ise insanoğlunu eskitir. Özlem; eskiyenlerin günümüze bıraktıkları bir eserdir. Zaman içinde yaşamak ve unutulmamak için…
Özlem duygusu olmasaydı kavuşmak istediklerimize kavuşma ihtiyacı duyar mıydık acaba?
Özlediğimiz Ramazan Bayramı da geldi, kapımızı çaldı. Ümit ederim ki bu bayram sevinçlerimizi paylaştığımız, yeşermiş umutlarımızın meyvesini aldığımız bir bayram olur. Hepimiz bayramı şimdiden mübarek olsun. Hayırlı bayramlar efendim.