Sağlık Bakanlığı, Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) giderek yayılan maymun çiçeği virüsünü "uluslararası öneme sahip bir halk sağlığı acil durumu" olarak ilan etmesinin ardından ''2024 yılı M Çiçeği (mpox) Rehberi'' yayımladı.
Bakanlığın resmi internet sitesinde yer alan rehberde, maymun çiçeği (MPox) hakkında “öncelikle Orta ve Batı Afrika'nın tropikal yağmur ormanlarında endemik olarak görülen ve zaman zaman dünyanın diğer bölgelerine buradan yayılan, az sayıda görülen viral bir zoonotik hastalık olduğu ve klinik olarak; ateş, halsizlik, yorgunluk, baş ağrısı, kızarıklık ve büyümüş lenf nodları ile kendini gösteren hastalık bir dizi tıbbi komplikasyona neden olabiliyor” ifadeleri yer alıyor.
HASTALIK NE KADAR SÜRER?
Hastalığın semptomlarının genellikle 2-4 hafta sürdüğü ve kendi kendini sınırlayan ağır vakalara da yol açabildiğine dikkat çekilen rehberde, Orta Afrika’daki vakalarda yüzde 10 ile en yüksek fatalite oranı saptanırken Batı Afrika’da bu oranın yüzde 1 olarak saptandığı aktarıldı.
Maymun çiçeğinin çiçek hastalığından daha az bulaşıcı olduğu ve daha hafif seyirli bir tabloya neden olduğu ifade edilen rehberde çiçek hastalığına karşı kullanılan aşıların maymun çiçeğine karşı da belirli oranda bir koruma sağladığı, çiçek hastalığının tedavisi için geliştirilen antiviral ajanların bu hastalığın tedavisi için de kullanılmakta olduğu bildirildi.
İLK BELİRTİLER NE ZAMAN ORTAYA ÇIKAR?
Bakanlık rehberine göre, maymun çiçeğinin kuluçka süresi, riskli temastan semptomların başlangıcına kadar olan süre, genellikle 6-14 gün olmakla birlikte 1-21 gün arasında değişebilir.
Bir hayvan ısırığı veya tırmalaması öyküsü olan kişiler, dokunsal/temasla maruziyete sahip olanlardan daha kısa bir kuluçka süresine (13'e karşı 9 gün) sahip olabilir.
M ÇİÇEĞİNE KARŞI NELER YAPILMALI?
Bakanlık rehberinde, olası vaka ile karşılaşılması durumunda, standart enfeksiyon kontrol önlemlerinin tam olarak uygulandığı, bu kapsamda el hijyenine maksimum özen gösterildiği ve sırasıyla aşağıdaki yaklaşımlarda bulunduğu belirtildi:
1. Olası vaka tanımına uyan kişi cerrahi maske takmalıdır.
2. Sağlık personeli N95 maske, gözlük veya siperlik, eldiven ve önlük gibi kişisel koruyucu ekipman kullanmalıdır.
3. Klinik örnek alınmalıdır
Rehbere göre kesin vaka ile karşılaşılması durumundaysa standart enfeksiyon kontrol önlemleri tam olarak uygulanması, el hijyenine maksimum özen gösterilmesinin yanı sıra vücut sıvıları ile temas ve yakın temas önlemleri de uygulanması gerektiği kaydedildi.
Buna göre kesin vaka halinde atılacak adımlar da şöyle:
1. M Çiçeği Vaka Bildirim Formu (Ek 2) doldurulmalı ve İl Sağlık Müdürlüğü Halk Sağlığı Hizmetleri Başkanlığı Bulaşıcı Hastalıklar Birimine gönderilmelidir.
2. Sağlık kurumları tarafından gönderilen M Çiçeği Vaka Bildirim Formu (Ek 2) İl Sağlık Müdürlüğü tarafından aynı gün içerisinde Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü (HSGM) Bulaşıcı Hastalıklar ve Erken Uyarı Dairesi Başkanlığı hsgm.erkenuyari@saglik.gov.tr elektronik posta adresine gönderilmelidir.
3. Vaka hastanede yatırılarak ya da şartların uygun olduğu, vakanın hastanede yatışının gerekmediği durumlarda evde günlük telefon kontrolü ile izole edilmelidir.