Berberlik mesleğinin tarihi, insanlığın başlangıç tarihi kadar eskidir. Ancak her meslek bir peygambere dayandırıldığı için berberlik mesleğinin piri olarak Hazreti İbrahim rivayet edilmektedir. Gelenekselerkek berberleri; çeşitli aletlerin yardımıyla insanların saç ve sakallarını yüz yapısına uygun bir şekilde kısmen değiştirerek ve güzelleştirerek mesleklerini icra etmişlerdir. Geleneksel erkek berberliğinde malzeme olarak akla ilk önce ustura, tarak ve makas gelmektedir.
[1]Bu malzemelerin yanı sıra tıraş önlüğü, sakalın ıslatılması için kullanılan, boyuna yerleştirilecek şekilde kenarı oyuntulu, ay şeklinde, çinko, alüminyum ve bakırdan tıraş tası, tıraştan sonra saçın yıkandığı leğen, sitil, ibrik, ustura taşı, bileykayışı, jiletli ustura, kaya tuzuna benzeyen kan taşı, ip, el ile çalışan yani manuel saç kesme makinası, tavana monte edilen saç yıkama musluğu, çay bardağı gibiiçi sıvı dolu plastik sabunluklar, sakal sabunları, kremler, pudralar, taş aynalar, “peşkir” olarak adlandırılan havlular, saç ve sakal fırçaları berberlik mesleğinde kullanılan malzemelerdir.
Bu açıklamaların akabinde Sarayönü ilçesinin ilk berberinin Konya’dan Sarayönü’ne 1942 yılında ailesiyle gelip yerleşen, 17 yaşında iken Sarayönü’ne gelip hem babası hem de ustasıolan berber Ahmet Işıklıgil’le birlikte berberliğe başlayan Kasım Işıklıgil olduğu tespit edilmiştir.Bu bilginin birinci kaynağı Kasım Işıklıgil’in oğlu Muammer Işıklıgil’dir.Berber Kasım Işıklıgil, 15.06.1925 tarihinde Konya’da doğdu. 31.05.1981 yılında vefat etti. Babası AhmetIşıklıgilKonya’lı, annesi Rize Ardeşen’libir aileye mensuptur.
Sarayönü Çarşı Camii karşısında, “Kanaat Berber” dükkânında ilk yıllarda babası Ahmet Işıklıgil nezaretinde, 1981 yılında vefat edene kadar yaklaşık 40 yıl berberlik yapmıştır. Berberlik mesleği ile 1950’li ve 1960’lı yıllarda ilçede doktor sayısının az olmasından dolayı diş çekimi, hacamat, şişe çekme, ufak cerrahi müdahalelerde estetik dikiş yapan, 1970’li yıllarda ise bu işleri bırakıp berberlik mesleğini icra eden Sarayönü’nün mahir bir berberi idi. Kanaat berber dükkânının komşuları ise Doktor Kasım Bataş, Terzi Garip Kandemir ve ilçe esnafıdır.
- Resim: Sarayönü’nün İlk ve 1. Kuşak Berberi Kasım Işıklıgil.[2]
Berber Kasım Işıklıgil’in babası Ahmet Işıklıgil, 01.07.1895 tarihinde Konya’da dünyaya gelmiş, 26.12.1966 tarihinde vefat etmiştir. Uzun yıllar Konya’da berberlik yapmış, iki oğlu Kasım ve RızaIşıklıgil’i berber olarak yetiştirmiş, 1942’de Sarayönü’ne ailesiyle yerleşmiştir. Kasım Işıklıgil Sarayönü’nde berberlik yapmış, kardeşi Rıza Işıklıgil ise Konuklar D.Ü.Ç.’de kadrolu berberlik yapmıştır. Berber Kasım Işıklıgil, kalfa olarak kardeşi İbrahim Işıklıgil’i yetiştirmiştir. Kalfası Sarayönü dışında berberlik yapmıştır. Berberlik mesleğinin en önemli icraatlerinden birisi ise “damat tıraşı” yapmaktır.
Eski bir düğün geleneği olan “Damat (Güvey) Tıraşı” damadın evine giderek hususi bir surette yapılırdı. Sarayönü’nde damat, sağdıç, bayraktarlar, damadın yakın arkadaşları, düğün günü berber tarafından tıraş edilir, kız evi tarafından erkek evine hediye olarak yollanan bohça içinde, berbere “dürü” ve ekonomik seviyeye göre bahşiş verilirdi. Bu dürüde havlu, çorap, elde dikilen çamaşır, gömlek, mendil vs. yer alırdı. Usta Berberimiz Kasım Işıklıgil damat ve hastaların tıraşı için evlerine gidip bu görevini ifa etmiştir.
- Resim: Sarayönü’nün İlk ve 1. Kuşak Berberi Kasım Işıklıgil’in Ailesinin Soy Ağacı
“Sarayönü’nde Berberlik Mesleğinin Gelişimi ve Berberlerimiz” adlı çalışmamız için detaylı mülakat yaptığımız Sarayönü 2. Kuşağa mensup berberimiz Hacı Türk, 1968 yılında Maliye’ye kaydolup,Belediye’den ruhsatını alarak resmi berber dükkanını açmıştır.[3]
- Resim: Sarayönü’nün 2. Kuşak Berberi Hacı Türk’ün Kullandığı Ustura, Manuel ve Modern Saç Kesme Makinaları
[1]YAYLA, M., ÇAĞDAŞ, M. (2014), Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi,” Erkek Berberliğinde Tıraş Geleneği ve Damat Tıraş Önlüklerinin Teknik ve Süsleme Açısından İncelenmesi” s.499-502
[2]Akt. Muammer Işıklıgil, Sarayönü’nün İlk, 1. Kuşak Berberi KasımIşıklıgil’inoğlu, ZiraatMühendisi,Erişim Tarihi: 20.08.2023
[3]Akt. Hacı Türk, Sarayönü’nün2. Kuşak Berberi,Erişim Tarihi: 10.08.2023