Rusya, tüketicilerin ve çiftçilerin artan talebi karşısında fiyatları sabit tutmak ve rafinerilerin bakımı gibi gerekçelerle petrol ürünleri ihracatına yasak getirdiğini duyurdu.
Ekonomim'de yer alan habere göre Rus hükümeti, 1 Mart tarihinden itibaren 6 ay boyunca ülkenin petrol ve petrol ürünlerinin ihracatını askıya alma kararı aldı. İlk olarak Rus medya kuruluşu RBC tarafından bildirilen yasak, Devlet Başkanı Vladimir Putin'in, Rusya'nın geniş enerji sektöründen sorumlu danışmanı Başbakan Yardımcısı Alexander Novak'ın bir sözcüsü tarafından doğrulandı. RBC, kimliği açıklanmayan bir kaynağa dayanarak, Başbakan Mikhail Mishustin'in, Novak'ın 21 Şubat’ta teklif ettiği yasağı onayladığını söyledi.
RBC'nin aktardığına göre Novak teklifinde, “Petrol ürünlerine yönelik aşırı talebi dengelemek için, iç piyasada fiyatların istikrara kavuşmasına yardımcı olacak tedbirlerin alınması gerekiyordu” diyordu.
Yasak 6 ay geçerli olacak. Karara gerekçe olarak benzin talebindeki artış ve fiyatlardaki yükseliş gösterildi.
KARAR, EN ÇOK TÜRKİYE'Yİ ETKİLEYECEK
2023'te Rusya'nın en büyük petrol ithalatçılarından biri olan Türkiye, bu ülkeden ithalatını bir yılda yüzde 200 artırarak 2 milyar doların üzerinde tasarruf sağlamıştı. Rusya'nın ihracatı durdurması, en çok Türkiye'nin petrol arzını ve fiyatlarını etkileyecek.
Reuters'ın LSEG verilerine ve şirketlerin tahminlerine dayanarak yaptığı hesaplamaya göre Türkiye ve Türk şirketleri indirimli Rus petrolü ve rafine ürün ithalatını artırarak, 2023 enerji faturalarında yaklaşık 2 milyar dolar tasarruf sağladı. Ankara, Batı'nın yaptırımlarına rağmen komşusundan daha fazla alım yapmak için girişimlerini de artırmıştı.
EN FAZLA SEVKİYAT 2023 KASIMDA YAPILMIŞTI
LSEG verilerine göre, Rusya'nın Türkiye'ye ham petrol sevkiyatı Kasım 2023'te tüm zamanların en yüksek seviyesi olan günlük 400 bin varile (bpd) yükseldi ve Rusya'nın toplam deniz yoluyla petrol ihracatının yaklaşık yüzde 14'ünü oluşturdu.
Ticaret Bakanlığı kaynakları, özel Rus petrol üreticisi Lukoil'in Azeri şirketi SOCAR ile Socar'ın Türk STAR rafinerisinde günde 200 bin varile kadar petrol rafine etmek için bir anlaşma imzalamasının ardından Türkiye'ye tedarikin önümüzdeki aylarda daha da artmasının beklendiğini ifade etmişti. Artan ham petrol arzına ek olarak, Türkiye'nin Rus dizel, kalorifer yakıtı, jet ve deniz yakıtı ithalatı Ocak-Kasım 2023 döneminde yüzde 200 artarak günde yaklaşık 0,29 milyon varile ulaşmıştı.
TÜRKİYE AZ ÖDEME YAPIYOR
LSEG verilerine ve şirketlere göre Rusya 2023 Ocak-Kasım döneminde Türkiye'ye 8,6 milyon tonu ultra düşük kükürtlü dizel (ULSD 10ppm) olmak üzere 13 milyon ton distilat tedarik ederken, bu rakam 2022'nin aynı döneminde 3,2 milyon tonu ULSD olmak üzere 4,3 milyon ton distilattı.
Hesaplamalara göre, Türkiye bu yıl Akdeniz'deki benzer kalitelerin fiyatlarına kıyasla Rus dizelinin tonu için 25 ila 150 dolar (varil başına 3,3-20 dolar) daha az ödüyor. Ham petrolde ise varil başına 5-20 dolar arasında indirimli alım yapıyor.
Yasak Avrasya Ekonomi Komisyonu'na üye ülkelerin yanı sıra Moğolistan, Özbekistan, Abhazya ve Güney Osetya'yı kapsamıyor.
Rusya daha önce 21 Eylül 2023'te yine benzin ihracatına yasak getirmişti. Yasak 17 Kasımda iptal edilmişti.