Tütün kullanımının insan sağlığına ve çevreye zararları konusunda toplumda farkındalık oluşturmak ve sağlıklı yaşam davranışlarını geliştirmek amacıyla Dünya Sağlık Örgütü tarafından 31 Mayıs “Dünya Tütünsüz Günü” olarak kabul ediliyor.
Tütünün çevre ve insan sağlığına etkileri konusunda Sarayönü Toplum Sağlığı Merkezi Başkanı Uzm. Dr. Salih Zeki Çakıreli, dünyada her yıl 6,25 trilyon sigara üretildiğini, bunun için 4,3 milyon hektar tarım alanının kullanıldığını ve üretimin yüzde 90’ının Çin, Brezilya, Hindistan gibi düşük ve orta gelirli ülkelerde gerçekleştiğini belirtti.
Tütün ürünlerinin imalatı sırasında her yıl 22 milyar ton su harcandığını bildiren Çakıreli, tütün kurutmak için 1990’dan bu yana tütün üreticisi 120 ülkenin 11,4 milyon ton ağaç yaktığını ve bunun sonucunda 211 bin hektar ormanlık alanın yok olduğunu aktardı.
Çakıreli, tütün endüstrisinin her yıl 200 bin hektar alanı kirlettiğini, bu kirliliği temizlemek için Çin’in yılda 2,6 milyar dolar, Hindistan’ın 766 milyon dolar, Brezilya ve Almanya‘nın ise 200 milyon dolar harcadığı bilgisini paylaştı.
Dünyada en fazla atık bırakan ürün
Tüketilen her sigaranın insan yaşamının sürdürülebilirliği için elzem olan doğanın kısıtlı varlıklarını da tükettiğini ifade eden Uzm. Dr. Çakıreli, şunları söyledi:
“Tütün tarımı, toprağın kalitesini bozuyor, biyoçeşitliliği engelliyor, aynı zamanda tütün tarımında pestisit ve kimyasal gübre kullanımı toprağın, insanın ve diğer canlıların sağlığını olumsuz etkiliyor. Tütün yetiştirmek her yıl 3.5 milyon hektar toprağın ziyan edilmesine, ormansızlaşmaya neden oluyor, yararlı besin kaynaklarının yetiştirilmesine engel oluyor. Kısıtlı kaynaklarda kırılgan ekosistemler üzerinde gereksiz bir baskı oluşturuyor” dedi.
Sigara üretiminin yılda 39,4 milyon ton karbondioksit emisyonuna neden olduğunun altını çizen Çakıreli, tütün endüstrisinin 2020 yılı emisyonunun Afganistan, Hırvatistan ve Danimarka‘nın emisyonlarının toplamından fazla olduğuna dikkati çekti.
Sadece sigara paketlerinin doğada her yıl 2 milyon ton atık oluşturduğunu, mikro plastik içeren sigara filtrelerinin dünyadaki ikinci büyük plastik kirlilik kaynağı olduğunu anlatan Çakıreli, “Tütün ürünleri dünyada en fazla atık bırakan ürünlerdir. İçerdikleri 7 bin zehirli kimyasal maddeyi doğaya bırakırlar. Her yıl 4,5 trilyon sigara filtresi okyanusları, toprağı, nehirleri, parkları, plajları kirletir. Sigaralar, dumansız tütün ürünleri ve elektronik sigaralar plastik kirliliğine neden oluyor” diye konuştu.