İlk konuşmayı yapan Prof. Dr. Nevin Güngör, “Türk toplumunun önemli bir dinamiği olan Alevi-Bektaşi yapılanmaları da sosyolojik olarak incelenmesi gereken konular arasında yer alır. Türkdoğan’a göre, bu toplulukların sözlü kültüre dayanan geleneklerinin bilimsel yöntemlerle ele alınması gerekmektedir. Ayrıca, Türkiye’de modernleşmenin yalnızca kılık-kıyafet değişikliğiyle sınırlı tutulmasının eleştirilmesi gerektiğini vurgulamış, modernleşmenin esasen düşünsel düzeyde değerlendirilmesi gerektiğini belirtmiştir.
Türkdoğan, toplumdaki gelir eşitsizliğine ve bu eşitsizliğin yarattığı sosyolojik sonuçlara da dikkat çekmiştir. Gecekondu bölgelerinin varlığı ile lüks yaşam süren kesimlerin oluşturduğu keskin ayrım, toplumda bir tür kast sisteminin görünümünü oluşturmakta ve bu durumun sosyolojik bütünleşmeye zarar verdiğini ifade etmiştir.
Türk toplumunun karşılaştığı önemli bir diğer sorun ise etnik farklılaşmadır. Türkdoğan, azınlık-çoğunluk ayrımına dair yaptığı analizlerle bu soruna bilimsel bir bakış açısı kazandırmıştır. Ancak etnik farklılıkların milletleşme sürecindeki yeri ve etkisi, dikkatli bir dengeyi gerektirmektedir” şeklinde konuştu.
Prof. Dr. Orhan Gökçe ise “Orhan Türkdoğan, Yusuf Akçura ve Ziya Gökalp gibi düşünürlerden devraldığı mirası günümüze taşıyan ve sosyoloji alanında önemli eserler ortaya koyan bir bilim insanıdır. Tarih, Türk düşünce ve sosyolojisine yaptığı katkıları kesinlikle takdir edecektir.
Türkdoğan’ın tespitleri ve geleceğe dönük öngörüleri zamanla daha iyi anlaşılacak ve bilim dünyasında öncü olmaya devam edecektir. Türk devletine ve toplumuna dair cesurca sorular sormuş, çözüm önerileri sunmuş ve saha araştırmalarıyla zenginleştirdiği çalışmalarıyla geniş bir külliyat bırakmıştır.
Türkdoğan’a göre, toplumu ve sorunlarını anlamanın yolu, tarihsel yöntemlere dayanan titiz bir yaklaşım sergilemektir. O, toplumun gerçekliğini sosyoloji disiplininin kavramlarıyla buluşturarak Türk toplumunu analiz etmiş ve toplumsal sorunların çözümüne yönelik önemli perspektifler sunmuştur.
Türkdoğan, Türk toplumunun en büyük sorununun milletleşme süreci olduğunu belirtmiş ve bu sürecin Mustafa Kemal Atatürk ile başladığını ifade etmiştir. Atatürk ve fikir önderi Ziya Gökalp’in anlaşılması, bu sürecin doğru bir şekilde kavranması açısından büyük önem taşır. Nevin Hocamız da Türk sosyolojisinin milli ve inşacı yönlerine vurgu yaptı.
Türkdoğan’ın sosyolojisi, İbn Haldun’un asabiyet teorisine ve Ziya Gökalp’in milli hars ve millet kavramlarına dayanır. Bu perspektife göre, Türk milletini yeniden inşa etme çabası, onun düşünce sisteminin temel taşlarından biridir” dedi.
Programın sonunda katılımcılara teşekkür belgeleri ve TYB Konya Şubesi yayınları, TYB Konya Şube Başkan Vekili Prof. Dr. Ahmet Çaycı, Prof. Dr. Hasan Bahar ve Türk Ocağı Konya Şube Başkanı Dr. Vedat Erden tarafından takdim edildi.