Geçmişten günümüze "Sarayönü"

Antik epigrafik malzemeler ışığında sarayönü çevresinin sosyo-kültürel durumu (4)

 

Sarayönü ve çevresinde tespit edilen bazı meslekler ve ünvanlar (2)

 

Íereús: Hierus terimi başrahip, başrahiplik görevi veya bu görevi yerine getirme anlamlarında kullanılan bir kelimedir. Eski Ahit te Hz. Musa Allah a kurban kesmeleri için bir grup insan görevlendirir. Bu görevlilere Eski Ahit in Grekçe versiyonunda “hierus” denmektedir. Bu terimin geçtiği yazıtları Karaağıl ve Yukarıağzıaçık ta görmekteyiz.

İêtrÏŒs eíētrÏŒs: İetros terimi şifa dağıtan kişiler için kullanılan bir kelimedir. Ancak şifacının bu terimi hak etmesi için sıradışı bir yeteneği ve bunu sağlayan ilahi bir meziyete sahip olması gerekmektedir. Böyle bir şifacıdan bahseden yazıt Durgut ta bulunmuştur.

Cathêgêtês: Kathegetes öğretmen için kullanılan bir kelimedir. İncil de bu terim Hz. İsa için kullanılmıştır. “Şakirdin muallimi gibi, ve hizmetçinin efendisi gibi olması elverir.” Cümlesinde “muallim”in aslı “kathegetes” dir. Beşışıklı da bulunan bir yazıtta bu kelime geçmektedir.

ClêronÏŒmos klÄ“ronÏŒmos: Atina da miras hukuku çerçevesinde kullanılan bir terimdir. Eğer bir kişinin meşru çocukları varsa bunlara “gnesioi” denmekte ve ebeveynlerinin malları bunlara miras olarak geçmektedir. Bu mirasçılara da “kleronomos” denmektedir. Eğer kişinin gayri meşru evliliğinden doğanlar varsa bunlara “nothoi” denmekte ve mirastan hak alamamaktadırlar. Ölen kişinin çocuğu olamaması durumunda malları sıralıakrabalarına geçmektedir. Böyle bir varisin geçtiği yazıt

Piribeyli de bulunmuştur.

Cyrios kúrios: Kurios, Atina da bir evde yaşayan tüm bayanların korunmasından, yurttaşlık ve kanuni temsillerinden sorumlu, ailenin reisine verilen bir addır. Bir babanın ölmesi durumunda bu koruyuculuk erkek kardeşine, dayı-amcasına ya da erkek bir akrabasına geçer. Evlenmesi durumunda bu eşe geçer. Evlenme çağına gelmiş bir kızın nişan ve evliliğini sadece kurioslar ayarlayabilir. Bu terim Kötüuşak ta bulunan bir yazıtta tespit edilmiştir.

OeconÏŒmos oíkonÏŒmos: Oikonomos terimi kâhya, idareci ve yönetici anlamına gelmektedir. Bu yönetim genelde başka bir kişinin mallarını veya varlıklarını idare etme anlamında kullanılmıştır. Ekonomi kelimesi buradan gelmektedir. Bu görev özgür insanlara, genelde olduğu gibi azat edilmiş veya köleliği devam eden, mal sahibinin varlıklarını emanet etmede güvendiği kişilere verilirdi. Bunlar mal sahibinin her türlü finansal işlerini yaparlardı. Böyle bir görevi yapan kişiye ait yazıt Meydanlı da bulunmuştur.

ÎŒstiários: Ostiarios, kapıcı olarak kullanılan bir terimdir. Ostiariosların saraylarda istihdam edilenlerinin en önemli görevi savaş zamanında kraliyet ikametgâhını bu duruma göre hazırlamaktır. Bizans zamanında saray görevinde bulunan hadım görevlilere de verilen bir ünvandır.

OúetranÏŒs: Veteran anlamında kullanılan bir terimdir. Bu terim Bulduk da bulunmuş bir yazıtta geçmektedir.

Uicarius: Vekil anlamında kullanılan bir terimdir. Bu terim bazen de piskopos vekili için de kullanılmıştır. Bu terimin geçtiği yazıt Alikel de bulunmuştur.

Patronus: Patronus terimi, köleyi azat edenler, bir şehrin ya da kuruluşun sponsorluğunu yapanlar ve savunma yapan avukatlar için kullanılmaktaydı. Eğer bir kişi bir köleyi azat ederse ona Patronus denmekteydi, azat ettiği köleye de libertus ya da liberta denilmekteydi. Patronus ile liberta arasındaki ilişki baba ile oğul arasındaki bir ilişkiye benzerdi. Eğer azat eden kişi bayan ise ona da “Patrona” denirdi. Patronus teriminin geçtiği bir yazıt Kadınhanı nda bulunmuştur.

Rationalis: Rationalis, maliye bakanı anlamında kullanılan bir terimdir. Görevleri arasında hem sikke hem de görev şeklinde tüm vergileri tahsil etmek, para dolaşımını kontrol etmek, madenleri, darphaneleri ve silah depolarını yönetmek gibi aktiviteler bulunmaktadır. Bu unvan Alikel de bulunmuş bir yazıtta geçmektedir.

StratÄ“gÏŒs: Strategus ünvanı başlıca askeri komutanlara verilen bir ünvandır. Savaşta liderlik yapmalarının yanında savaşla ilgili hazırlıklar, savaş masrafları için vergi toplanması gibi tüm konularda en yetkili kişilerdi.

StratiṓtÄ“s: Stratiotai, genel anlamıyla asker demektir, ancak kaynaklarda atlı asker için kullanılmaktadır. Laodikea da, birisi Kunderaz da diğeri de Hacı Mehmet Çiftliği nde olmak üzere

iki yerde bu terim geçmektedir.

Syntrophos: Syntrophos, threptos gibi eve alınmış bir köle çocukla süt veya üvey erkek kardeş olan çocuklara denmektedir. Kadıoğlu nda böyle bir kişiden bahseden yazıt bulunmuştur.

Tabellarios: Tabellerius, Roma döneminde posta teşkilatı olmadığı için mektup taşıması için görevlendirilen taşıyıcılara verilen bir addır. Böyle bir mektup taşıyıcıya ait yazıt Sinanlı da

bulunmuştur.

Taboulários: Taboularios, noter ya da mektup yazıcı olarak görev yapan kişilere verilen bir unvandır. Bu görevi yapan bir kişinin yazıtı İnsuyu nda bulunmuştur.

Tectôn téktōn: Tekton kelimesi, “prensin evini yapan usta” anlamında kullanılmıştır. Ev yapımında kullanılan aletleri yapan kişiye de denmektedir. Bir evin tüm kısımlarını yapabildiği için marangozluk, taş ustalığı ve demircilik gibi becerileri olan birisidir.