Ortak Türk alfabesini kullanacak ülkeler belli oldu

Türk dünyasının ortak alfabesi Türk Devletleri Teşkilatı tarafından kurulan Türk Dünyası Ortak Alfabe Komisyonu tarafından belirlenmiş, 34 harften oluşan alfabe önceki gün Bakü’de gerçekleştirilen toplantıda kabul edilmişti. Ortak Türk alfabesini hangi ülkelerin kullanacağı açıklandı.

Kültür ve Turizm Bakanlığı, Türk devletlerinden resmi olarak atanmış Türk Dünyası Ortak Alfabe Komisyonu, Türk Akademisi ve Türk Dil Kurumu üçüncü toplantısını 9-11 Eylül 2024 tarihleri arasında Azerbaycan'ın başkenti Bakü’de gerçekleştirdi.

İki yıllık ortak çalışma sonucunda elde edilen bilgi ve deneyimlerden yararlanarak Türk dilleri için ortak bir alfabe geliştiren komisyon 34 harften oluşan ‘Ortak Türk Alfabesi' önerisi üzerinde uzlaştı.

Ortak Türk alfabesinin 'nasıl olacağı, yeni harflerin okunuşu, ortak Türk alfabesinin hangi ülkelerde, ne zaman kullanılacağı?' merakla beklenirken alfabeyi hangi ülkelerin kullanacağı belli oldu.

ORTAK TÜRK ALFABESİ NEDİR?
Ortak Türk Alfabesi çalışmaları 1991 yılında başlatıldı. Ardından Türk Şurası tarafından 1993’te Antalya’da gerçekleşen toplantıda ortak bir kararla Türkî Cumhuriyetlerinin alfabelerine Q, X, W, N, Ä harflerinin eklenmesi uygun görüldü.

2024’te Türk Dünyası Ortak Alfabe Komisyonu üçüncü toplantısında bu alfabe projesinde geliştirilmesi gereken hususlara ilişkin gerekli tespitler yapıldı ve çalışmanın neticesinde 34 harften oluşan Ortak Türk Alfabesi önerisi üzerinde uzlaşı sağlandı.

Ortak Türk Alfabesi, Türk dillerindeki asal sesler esas alınarak ve aynı kaynaktan çıkanlar sınıflandırılarak tüm harflerin gösterildiği bir sistem.
Ortak alfabe, Türk devletleri arasında dilsel birliği sağlamanın yanı sıra kültürel bağları derinleştirmeyi amaçlıyor. Ortak Türk Alfabesi, Türk dünyasındaki farklı lehçeler ve dil gereksinimleri göz önünde bulundurularak tasarlandı.

Türkiye Cumhuriyeti, mevcut 29 harfli alfabesini kullanmaya devam ederken, diğer Türkiye Cumhuriyetleri arasında Latin alfabesine geçiş süresi hız kazanacak. Özbekistan, Kazakistan ve Azerbaycan gibi ülkeler, bu geçişi tamamlamak veya mevcut alfabelerini iyileştirmek için çalışmalarını sürdürüyor.

Latin alfabesine geçiş süreci, Türk dünyasında hem kültürel hem de siyasi bağımsızlığın bir simgesi olarak görülüyor. Ortak alfabenin uygulanmasıyla Türk devletleri arasındaki iletişim daha kolay sürdürülecek. Bu, kültürel bağları da kuvvetlendirecek.

ORTAK TÜRK ALFABESİNDE KAÇ HARF VAR, OKUNUŞLARI NASIL?
Ortak Türk Alfabesi, 34 harften oluştu. Türk dünyası ortak alfabede Türkiye’de kullanılmayan 5 harf (Ä, N, U, Q, X) yer alıyor.

34 harfli Türk alfabesinde harflerin okunuşu şu şekildedir:
Ä - Telaffuz: æ
Ň - Telaffuz: ŋ
Ŭ - Telaffuz: Uwo
Q - Telaffuz: kû
X - Telaffuz: eks

İŞTE KULLANACAK ÜLKELER?
Ortak Türk Alfabesini kullanacak ülkeler arasında; Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Tataristan, K.K.T.C. ve Özbekistan yer alıyor.
Ortak Alfabe, 2026 yılında kullanılmaya başlayacak.