“Yeni nesil meslek öğrenmeden yetişiyor”

Esnaf köşemizin bu haftaki konuğu sanayi esnaflarından demir doğrama ve ferforje sektöründe faaliyet gösteren Osman Atçeken. Mobilya, kalıpçılık, cam üretimi, inşaat gibi sektörlerde çalışan Osman Atçeken, belediyeden emekli olduktan sonra kendi işyerini açtı. İyi niyetli ve mütevazi yapısıyla dikkat çeken ve sevilen bir isim olan Osman Atçeken, yeni neslin meslek öğrenmeden büyüdüğünü ve tamamen okumaya yönelen gençlerin elinden iş gelmediği söyledi. İşini severek yaptığını, sağlığı izin verdikçe devam edeceğini, ayrıca 1300 lira emekli maaşıyla geçinmenin mümkün olmadığını kaydeden Osman Atçeken, hayatını ve düşüncelerini şöyle anlatıyor:

İlk mobilya ve kalıp işleri yaptım

1968 Sarayönü doğumluyum. Eski Devrim İlkokulu’nda okuduktan sonra ortaokulu dışarıdan bitirdim. İlerde lazım olur, faydası olur diyerek aldım ortaokul diplomasını. Devlet dairesine giremeyince bir faydası olmadı. Ama Allah razı olsun bize o diplomayı verenlerden. İlkokulu bitirdikten sonra iki yıl mobilya sektöründe çalıştım. Mustafa Vural ustamın yanında çalıştım. Mobilya dükkanı eski Ceylan sinemasının yanındaydı. 1983’ten sonra inşaat kalıpçılığına başladık. Musa Bacak ustamla birlikte Sarayönü sanayisinde ilk yapılan dükkanların kalıplarını çaktık. Dört yıl Musa ustayla çalıştık. Sonra askere gidip geldim. Askerden geldikten sonra kendim kalıp işleri almaya başladım. Toplamda 9 yıl inşaat kalıpçılığı yaptım.

Farklı farklı işlerde çalıştık

1996’nın mart ayına kadar kalıpçılık yaptıktan sonra Koncam A.Ş.’de çalışmaya başladım. Yedi buçuk yıl hizmetimiz oldu. Sebep olanlardan Allah razı olsun. Oradan da ekmek yedik. 2005 yılında belediyede çalışmaya başladım. Şirket elemanı olarak beş sene belediyede çalıştım. 2010 yılında bazı nedenlerden dolayı belediyeyi bırakmak zorunda kaldım. Konya’da Ayvera Mühendislik şirketinden talep geldi. Orda çalışmaya başladım. Karaman, Konya, Konya’nın ilçelerinde köprülü kavşak, üstgeçit, kurum binaları gibi işler yaptık.

Belediyeden emekli oldum

Nafiz Solak belediye başkanı seçildikten sonra tekrar 2014 yılında belediyede hizmet vermeye başladım. 2017 yılında belediyeden emekli oldum. Belediyede satın alma işlerine bakıyordum ve ustabaşı olarak görev yapıyordum. Emeklilik dilekçemi 2017 yılının mayıs ayında verip emekli oldum. Şartlar emekli olmamı gerektiriyordu. Kendi işyerimi açma hevesim olduğu için emekli olmak zorundaydım. Emekli olunca kendi işyerimi açtım. İki yıldır kendi işyerimde demir doğrama, ferforje, çelik çatı, taktak tamiri ve yapımı işleriyle uğraşıyoruz.

TOKİ esnafa hareket getirdi

Gerçeği söylemek gerekirse üç beş kuruş kazanıyoruz. Piyasada durgunluk olmasına rağmen Allah’a şükür bizim işlerimiz durmadı. Çalışmaya devam ediyoruz. Çok şükür işlerimiz iyi. 3. Etap TOKİ konutlarının pencere demirlerini yapıyoruz. Çardak işleri, kapı tamiratı derken hiç boş kalmıyoruz. Veresiye bizi baya bir sıkıntıya sokuyor. Paramızı alamadığımız pek olmuyor ama gecikmeler bizi sıkıntıya düşürüyor. Bu işi çevirebilmemiz için belli bir sermayemiz olması gerekiyor. Yaptığımız işlerin dönüşü geç olunca yeni işlerin malzemesini alırken zorlanıyoruz.

Maliyetlerimiz çok yüksek

Herkes kendi çapında bir çalışma mücadelesi veriyor. İşi olan arkadaşların durumu iyi ama işi olmayanların durumu biraz sıkıntılı. Demirin pahalılığı bizi çok zorluyor. İstediğimiz fiyatı veremiyoruz. İnsanlara çok pahalı geliyor. Herkes kendi cebini düşünmek zorunda. Demir çeşitlerine göre fiyatlar değişiyor. Şu birkaç yılda hemen hemen ikiye katladı demir fiyatları. Malzeme pahalı olduğu için maliyet yüksek oluyor. Sermaye olarak buda bizi sıkıntıya sokuyor.

İnsanımız dışarıyı tercih ediyor

Konya’nın yakın olması, Kadınhanı sanayisinin bizden gelişmiş olması Sarayönü sanayisinde işlerin zayıf olmasının en önemli nedenlerinden biri. Sadece bizim sektörler için demiyorum, diğer sektörlerde de Konya esnafını veya Kadınhanı esnafını tercih edenler çok. Buda ilçe esnafını olumsuz etkiliyor. Üçüncü TOKİ konutları teslim olunca hırdavatçılarda, pencerecilerde, balkoncularda, bizde bir hareketlilik oldu ama bu ne kadar sürer bilemiyoruz. Küçük evlerin pencere demiri işi 1300 liraya, büyük evlerin pencere demiri 1600 liraya çıkıyor. 3-5 tane yaptık şu ana kadar. Devamı gelirse yapacağız.

Riskli bir işimiz var

Bu işlerde biraz daha para kazanabilmek için sermaye olarak güçlü olmak gerekiyor. Biraz sermaye olsa da malzemeyi toptan alabilsek daha iyi olur. Birde her gün bir yenilik çıkıyor. Müşteri istekleri her gün değişiyor. Yenilikleri takip etmek gerçekten çok zor. Kira yönünden sıkıntıda değiliz ama sanayide çoğu dükkan ambar olarak kullanılıyor. Bizim işte dikkatli olmak çok önemli. Flex taşı patlaması, elini makineye kaptırma gibi iş kazalarıyla karşı karşıyayız. Riskli bir iş olduğu için dalgınlık götürmez. Birde nede olsa demir işleri ağır işlerdir. İnsana efor sarf ettirir. Şimdi kar oranları çok düştü. Eskiden işler daha karlı yapılırdı.

İlçemizde güzel işler yapılıyor

İlçemiz son yıllarda baya gelişim gösterdi. Doğalgazın gelmesi çok güzel oldu. Bu bir velinimettir. Başladı, baya bir yerde yapıldı ama bu sene durdu. İnşallah arkası gelir. Arkası gelirse çok güzel olur. Son dönemde ilçemizde çok güzel yatırımlar yapılıyor. Gelişmeler çok güzel. İnşallah bu güzel hizmetlerin arkası gelir. Güzel bir ilçemiz var. İnsanları uyumlu. Havası suyu güzel.

Meslek öğrenme işi bitti

Sanayide çırak ve kalfa bulma sıkıntısını çok yaşıyoruz. Okulların 4+4+4 olması gençlerin meslek öğrenmesinin önüne geçiyor. Artık yeni nesil meslek öğrenmeden yetişiyor. Okuldan çıkan çocuklarda bir memuriyete giremezse elinden bir meslek gelmiyor. Eskiden meslek öğrenmek çok önemliydi. Mesleği olan bir insan hayatta aç kalmaz ama elinden iş gelmeyen birisi karnını nasıl doyurur bilmiyorum. Şimdi herkes okumaya çalışıyor ama herkes memur olarak diye bir kaide yok. Şimdilik oğlum yardım ediyor. Yarın oda gidince kendi başıma kalacağım. Çok büyük eleman sıkıntısı var. İşsizlik var deniyor ama çalıştıracak kimseyi bulamıyoruz. Bu iş geçerli bir meslek. Demir işleri hiçbir zaman ölmez. Oğlumu okul durumu sıkıntıya girerse dükkanı ona devretmeyi düşünüyorum ama çalışmaya devam ederim. Çünkü bize bağlanan emekli maaşı 1300 lira. Çalışmasam geçinemem. Asgari ücret bile 2 bin lira. Çalışmazsam 1300 lirayla aç kalırım ben.

İşimi severek yapıyorum

Sağlığım, sıhhatim el verdikçe bu işi yapmaya devam edeceğim. İşimi severek yapıyorum. Elimizden geldiği kadar mücadele edip özenerek çalışıyoruz ama illaki üzdüğümüz insanlarda olmuştur, sevindirdiğimiz insanlarda olmuştur. Esnaflıkta verdiğin sözü yerine getirmek çok önemli. Aldığın paranın hakkını verebilmek çok önemli. Verdiğimiz her sözü günü gününe tutamıyoruz o başka. Müşteriye senin işini şu gün takacağız diye söz veriyoruz ama bir aksilik çıkıyor, bir sorun oluyor mecbur iş sarkıyor. Şu da var; esnaf her şeyden önce iyi niyetli olmalı. Buna karşılık müşterinin de iyi niyetli olması lazım. Esnaf da, müşteri de iyi niyetli olunca yapılan işten zevk alınıyor. Ama öteki türlü büyük sıkıntı. Esnaf işini iyi yapmazsa müşteri, müşteri üzerine düşeni yapmazsa esnaf mağdur oluyor.

Gençler çabuk kazanıyım diyor

Eskiye göre yeni nesil çok farklı. Teknoloji ilerlediği için yeni nesil çok rahat. Eski zorluklar yok. Gençler az çalışıyım çok kazanıyım hemen zengin oluyum diye uğraşıyor. Böyle bir şey bana göre pek mümkün değil. Eskiden her şey bilek gücüne dayanırdı. Bir flex bile bulamazdık. Şimdi alet edavat sıkıntısı yok.

Sanayimiz yerinde sayıyor

Bizim sanayide gelişme neden olmuyor bilmiyorum. Memleketimizde bir sürü traktör var ama traktör tamircisi yok. Tarım memleketinde traktör tamircisi olmaması çok enteresan bir şey. Boyacı, kaportacı ihtiyacı var mesela ama onlarda yok. Bizim buranın esnafı çok para istiyor da onsan mı müşteri dışarıya gidiyor yoksa müşteri dışarıya gitmeyi seviyor da ondan mı bizim sanayiye iş gelmiyor bilmiyorum ama sanayimiz yıllardan beri hiçbir ilerleme gösteremedi. İnşallah her şeyin hayırlısı olur.