Ülkemizde son yıllarda toprak ve su kaynaklarının korunması konusunda artan duyarlılık, ekonomik üretim talepleri ve enerji tasarrufuna olan eğilim, toprak işlemede önemli değişiklikleri gündeme getirmiştir. Bu değişikliklere bağlı olarak geleneksel toprak işlemeye alternatif azaltılmış toprak işleme yöntemlerine olan ilgi giderek artmaktadır. Azaltılmış toprak işleme yöntemlerinden biride şerit halinde toprak işleme yöntemidir.

Geleneksel toprak işlemede; toprak pullukla alt üst edilir ve gevşetilir, bitki kök sistemlerinin büyümesi, gelişmesi ve fizyolojik faaliyetlerin devam etmesi için uygun hava-su-sıcaklık gibi şartlar oluşturulur. Doğrudan ekimde, girdiler ve maliyetler büyük ölçüde sınırlanır, çalışma süresi kısaltılır. Şeritvari toprak işleme ise geleneksel ve toprak işlemesiz ekimin özelliklerini birleştiren bir koruyucu toprak işleme uygulamasıdır. Şeritvari toprak işleme yöntemi, geleneksel toprak işleme ve toprak işlemesiz yöntemlerinin avantajlarını birleştirerek uygun bitki yetiştirme koşullarını yaratma potansiyeline sahiptir. Etkili toprak işleme sistemleri, bitki oluşumu, bitki gelişimi ve engelsiz kök gelişimi için ideal bir tohum yatağı oluşturur

Tarımsal üretimde, şeritveri toprak işleme sisteminin giderek daha fazla önem kazanmasının nedenleri; dar toprak şeritlerinde iyi bir tohum yatağı hazırlığı olarak görülmesi, gevşetilmiş şeritlerde hızlı toprak ısınması, erken ilkbahar ekim olanağı sağlaması, su ve hava değişimini arttıran toprak şeridinin derin işlenmesi, erozyona karşı toprak koruması, hassas gübreleme, artan gübreleme etkinliği, yakıt tüketiminin azlması, düşük maliyet ve yüksek verim potansiyeli olarak sıralanabilir. Son on yılda, tarımsal araştırma ve uygulama çalışmaları, şeritvari toprak işleme yöntemine çok fazla odaklanmıştır.

Bu yöntem de toprak işleme, ekimden önce yapıldığı gibi ekimle beraber de yapılabilir. Şerit toprak işleme aletleri, yaklaşık 20-30 cm genişliğinde ve 10 ila 20 cm derinliğinde dar, kalıntı içermeyen bir toprak şeridi oluşturur. İşlenmiş şeritler arasındaki toprak yüzeyi, toprak işlemesiz yöntemde olduğu gibi bozulmadan bırakılır. Şeritlerin genişliğini azaltarak, toprak işlemesiz tarımın avantajlarını elde etmek ve şerit toprak işleme sırasında, bitkilerin maksimum verim ve uygun maliyetle kullanacağı gübreyi doğru bir şekilde toprağa vermek mümkündür. Şerit toprak işleme, hızlı tohum çimlenmesi ve fide büyümesi için uygun bir ortam yaratır. Şerit toprak işleme işlemi, hasattan sonra veya ilkbahar başında ekimden önce tamamlanabilir.

Sürülmüş bölgelerin alanı, toplam alanın % 25'inden fazla olmamakta ve şerit işleme yöntemi ile kurak yıllarda geleneksel toprak işleme yöntemlerine kıyasla daha yüksek verim sağlanabilmektedir.

Toprak işleme yapılacak şeritlerden, önce anızlar temizlenir ve şerit toprak işleme yapılarak tohum ekilir. Şerit halinde toprak işleme, toprağın nemini koruyan ve toprağı erozyona karşı korumak için mahsul kalıntısı kullanan, böylece yaban hayatı için çevresel faydaları artıran, toprak işleme teknikleri altında ürün yetiştirmek için uygulanan bir yöntemdir. Toprak nemi koşullarının uygun olduğu durumlarda, şerit işleme, diğer toprak işleme sistemlerine alternatif olabilir.

Şerit işleme yönteminde geleneksel toprak işlemeden %70 daha az yakıt kullanır. Şerit işleme yönteminde sıralar arası çapa işlemi yapılmamaktadır. Şerit toprak işleme üzerine yapılan birçok çalışmada ürün verimi ve ürün kalitesinin artırılmasında etkili olduğu ve bu artışın şerit toprak işlemenin aynı zamanda toprak mikrobiyal popülasyonlarını arttırarak toprak kalitesini de geliştirmesinin sonucunda oluşmaktadır.

Şerit halinde toprak işleme, özel olarak tasarlanıp imal edilmiş makinelerle yapılabildiği gibi yatay toprak frezesi ve dik freze gibi makinelerin modifiye edilerek kullanılması ile yapılabilmektedir. Her iki makinede de flanşlara bağlanmış olan toprak işleyici bıçaklar çıkartılarak şerit merkezleri arası ve şerit genişliği ayarlanarak şerit işlemeye olanaklı hale getirilebilmektedir.

Çiftçilerin, işletmede mevcut dik veya yatay toprak frezelerini modifiye ederek şerit toprak işleme sisteminin avantajlarından yararlanabilirler. Ülkemizde yaygın olarak kullanılan bu geleneksel toprak işleme ekipmanlarının modifiye edilerek şerit toprak işleme yapılabilmesi, şerit toprak işlemeye geçişte önemli bir faktör olabilir

Şerit halinde toprak işleme yönteminde sulama işlemi, ara çapa ve boğaz doldurma işlemi yapılmadığından damla sulama sistemi ile yapılmaktadır. Hem makine enerjisi hem de yakıt enerjisi tüketiminin az olmasından dolayı genel olarak toplam enerji tüketimi azalma göstermektedir.

Şerit toprak işleme gibi koruyucu toprak işleme yöntemlerinin tarımsal üretimde faydalı olduğu yapılan akademik çalışmalar ile kanıtlanmıştır. Bu yöntemlerin kullanılması, çiftçilerin enerji tüketimini azaltarak ve verimi artırarak enerji kullanım verimliliğini artırmalarına yardımcı olabilir.

Şerit toprak işleme yöntemine ilk başlarken, mısır ve ayçiçeği gibi büyük tohumlu ürünler ile başlamak daha kolaydır. Şeker pancarı ve diğer küçük tohumlar, ekilmesi için daha temiz bir şerit gerektirir. Şeker pancarı yetiştirirken buğday veya arpa anızı parçalamak veya balyalamak temiz bir şerit oluşturmada yardımcı olur.

Şerit toprak işlemeden sonra ekimin düzgün ve kaliteli bir şekilde yapılması gereklidir. Ekim işleminin kalitesine operatörün etkisini ortadan kaldırmak için şerit toprak işleme makinesi ile ekim makinesini kombinasyon şeklinde kullanılması sağlanmalıdır.

Bir başka seçenekte hassas tarım uygulamalarında kullanılan otomatik dümenleme sistemlerinin kullanılmasıdır. Tohumun, işlenmiş şeridin ortasına doğru şekilde ekilmesi, başarılı bir ekim için gereklidir. Tek geçişli sistemde, şerit işleme makinesi ile ekim makinesi bağlanır ve bu görevi kolaylaştırır. İki geçişli sistemle, GPS yardımıyla otomatik yönlendirme sistemi ile hassas ekimi tam olarak yapılabilir.

Genel olarak, toprak işleme sadece gerekli alanda yapılmalıdır, çünkü toprak işleme istenen toprak özelliklerinin olumsuz etkilerini, yüzey toprak nemini, suyun toprak katmanları arasına geçişini azaltır ve toprağın yağış veya sulama ile sızdırmazlığını arttırır.

Şeritvari toprak işlemeli ekim yönteminin ülkemizde yaygınlaştırılması ülke ekonomimiz ve tarımsal üretimde çeşitliliğin artırılması açısından önemlidir.