Zeliha BÜYÜKCENGİZ
SARAYÖNÜ AĞIZLARI SÖZLÜĞÜ – 12
*Ağı : Zehir. Örnek: Aşenede fareler cirit atınca her yire ağı dökmüşler.
*Amel olmak : İshal olmak, diyare. Örnek: Bahçedeki gayısılardan çok yiyince amel oldu.
*Biroş olmak : Rahatsız olmak, içi bulanmak. Örnek: Minibüs çok dolanınca biroş oldum.
*Çalı çırpı : İnce odun. Örnek: “-Nenee, Bekir’le çalı çırpı topladık, sobada yakalım da ev accık ısınsın.”
*Çemremek :Giysinin kolunu katlayarak yukarı doğru sıyırmak. Örnek: Ak hay yavrıım, şu kollarımı bi çemre de, bulaşık zinileri yuyum.
*Çıkılamak: Yiyecek vs. konulmuş örtüyü(çıkını )bağlayarak içindekileri muhafaza etmek. Örnek: Tarlaya göndereceği azzığı bir gözel çıkılamış.
*Çul : İnce minder veya yere serilen örtü. Örnek: Sundurmaya çul sermiş, oturduğu yirde kirmanla yün eğiriyor.
*Fışkı: İnek gübresi. Örnek: Ahırdaki fışkıları temizleyip bi çuvala basmışlar.
*Fingirdek : Cilveli. Örnek: Pek fingirdek anam, bu gızı gözüm tutmadı.
*Garaltı :Gölge. Örnek: Bastırığın yanındaki garaltıyı gören Zübüde aba, herifin arkasından seyirtti.
*Gavilleşmek : Söz birliği etmek, sözle anlaşmak. Örnek: Çatal çeşmenin önünde gavilleşmişler.
*Gığı : Koyun gübresi. Örnek: Hayattaki(avlu)koyun gığını paklememişler, kokudan geçilmiyor bacım.
*Gıran gelmek :Öldürücü salgın hastalık, pandemi. Örnek: Memlekete gıran geldi, herkesi kırdı geçirdi.
*Gözlerini hörtletmek : Şaşkınlık ve hayretten gözlerini iyice açmak. Örnek: Gözlerini ne hörtletip bakan gıı, hiç mi adam görmedin?
*Günaşşık : Ayçiçeği. Örnek: Nörürsünüz ,günaşşık mı çitlersiniz?
*Hergele : Başı boş, serseri, işsiz güçsüz kimse. Örnek:Hergelenin teki!İşi gücü rezalet çıkarmak bunun.
*Hırt hırt olmak : Çiğ, pişmemiş olmak. Örnek: Yimek az bişmiş, hırt hırt olmuş.
*Iğranmak :Devinmek, hareket etmek. Örnek: Ali Osman, hayattan(avlu) bi tahta parçası bul da iskemlenin ayağının altına goyalım, ığranıp durmasın.
*Kostak :Çalımlı, havalı. Örnek: Şuna bak hele, kostak kostak yürüyor.
*Mudare etmemek : Minnet etmemek. Örnek: Kimseye mudare etmiyor, kendi ayakları üstünde dimdik duruyor.
*Öllüyün körü: Karşıdaki inat eden kimseye söylenen bir tepki sözü. Örnek: Öllüyün körü! sen de inat etmeyeydin.
*Ötürmek : İshal olmak, diyare. Örnek: Çocuk hastalanınca okulda donuna ötürmüş.
*Sırkıtmak:Sıvıyı, son damlasına değin akıtmak, sızdırmak. Örnek: Zeytinyağını tenekeden iyice sırkıt yavrım, boşa gitmesin.
*Siydirmek :Kesik kesik işemek. Örnek: Yüz numaraya (tuvalet) siydirmiş, her yir kirlenmiş.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.