Buna karar vermek için öncelikle yapılma amacını anlamak ve bazı terimlerin anlamlarını incelemek gerekir.

Suni tohumlama yetiştiricilikte hayvan ırkını islah etmenin en önemli yöntemlerinden biridir. Hayvan islahı ise anatomik veya verim yönünden bozuklukları tedavi etmenin en uygun yoludur. Yani Suni tohumlama yaptırmanızdaki amaç buzağı almak olmamalı. Mevcut hayvanınızın özelliklerini daha ileriye taşımak ve sahip olduğu kusurları bir sonraki nesilde gidermek olmalı. Ayakları dışa dönük mü basıyor? Yavrusunda öyle olmamalı, meme başları mı kısa veya orantısız düzelmeli, süt miktarı, süt yağı, 120. Gündeki vücut ağırlığı, doğum ağırlığı hepsine suni tohumlama ile müdahale etmeniz mümkün.

Bunun için “Damızlık” kelimesinin sperma için önemini ve her spermanın neden birbiriyle aynı olmadığını anlamaya çalışalım.

Damızlık; kelime anlamı olarak türünün veya ırkının özelliklerini ortalamanın üzerinde iyi bir şekilde gösteren verimlilik ve anatomik özellikler olarak yüzde 1, binde bir hatta belki daha nadir bulunabilecek miktarda bulunan kendi genetik özelliklerini aktarma kapasitesi yüksek hastalıktan ari hayvanlara denir. Bu vücut ve verim özelliklerinin değerlendirmesinde onlarca kritere bakılır. Ve her bir kriter tek tek puanlanır. Mesela arka but genişliği, Her bir ayağın yere basış şekli, kafa uzunluğu, dişi yavrularının meme başı uzunlukları, birbirlerine olan mesafeleri, yavrularının doğum ağırlıkları vesaire liste uzayıp gidiyor.

Bir boğanın damızlık olabilmesi için sadece kendisinin dış görünüş özelliklerinin bilinmesi yeterli değildir. Bu özelliklerini aktarma yeteneğini anlayabilmek için yavrularının özellikleri de belli yaşlara geldiklerinde ölçülmesi ile anlaşılır. Bu yapılan çalışmaya Projeny test denir. “Denenmişlik” te diyebilirsiniz ve bir hayvanın özelliklerini sayısal olarak belirleyebilmeniz için en az 360 kadar yavrusunun ve hatta onların yavrularının incelenmiş yani denenmiş olması gerekir. Bu çalışmalar yıllar sürebildiği için elde edilen bilgi miktarı arttıkça bu spermanın fiyatına yansıyor.

Bir boğanın damızlık olarak değerlendirilmesine en az 15 aylık iken başlanabilir bazı ırklarda bu 20 aylık yaşa kadar ulaşabilir. Öncesinde damızlık olarak kullanmanın sakıncaları bulunmakta.

Tabi bu kadar emeği çekmek için seçilecek buzağının annesi ve babasının başarıları da çok önemli zira şampiyonların çocuklarının şampiyon olma ihtimali daha yüksek. En iyi anne babaların en iyi onlarca buzağıları seçilir. Yaşları ilerledikçe içlerinde birçoğu elenir ve sadece bir kaçının damızlık olabileceğine karar verilir. Denemeler sonrasında en iyi 1-2 Boğanın damızlık denemeleri yapılıp başarılarına göre fiyatlandırılarak satışa sunulur.

O kadar ki dünyada bu boğaların top 100 listeleri vardır. En değerli 100 boğa listesi. İran’ın bile bu listede boğası bulunurken Türkiye’den bu listeye girebilen hiçbir boğa girememiştir. İşte islah bütün dünyanın bu listeye girmeye çalışacağı kadar önemli bir husus. Çünkü boğanız kadar islah yapabilirsiniz ve islah yapabildiğiniz kadar verimli ve sürdürülebilir bir hayvancılık yapabilirsiniz.

Lütfen tohumlama öncesi hekiminizden danışmanlık alın ve spermasını kullanacağınız boğanın bilgilerini öğrenin. Unutmayın ki sizi ileriye taşımayan tohumlama veya boğa aşımı sizi en az 1 nesil geriye götürecektir.

Sağlık ve afiyet ile kalın