Kışın kar yağışlarıyla geldiği şu günlerde biraz sezon yoğunluğunu atmaya çalışmanın rahatlığıyla tüm üreticilere selamla başlayalım haftaya.

Geçen haftaki sohbetimizde toprak direnci ve ölçülerinden bahsetmiştik. Bu ölçüler birim olarak farklı standartlarda ifade edilir. Biz bu verilerin bu hafta kabaca nasıl işimize yarayacağını düşüneceğiz biraz da.

Toprak dirençleri kitap bilgisi olarak Newton cinsinden verilse de biz tüm bu bilgileri anlaşılır bir forma dönüştürerek konuşalım. Bir yerlerde okurken karşılaşırsanız N ile gösterilir ve en anlaşılır haliyle 1 N yani Newton 101 gramdır. Birim alana 100 gr güç harcanmasını ifade eder.

Diğer taraftan yine kaynaklara baktığınızda bu konuda gereken gücü kW yani elektrikte de kullanılan kilo watt cinsinden verir ama bunun bizim için işe yarayacak dönüşümü de şudur; 1kW=1,34 beygirdir. Biz işimize yarayacak dönüşümlerle kullanalım bu bilgileri.

Pek bilinmeyen bilinse de dikkat edilmeyen bir ayrıntı ise pulluğun cinsidir. Pulluk cinsi toprak direncini dolayısıyla çeki gücünüzü etkiler. Kısaca söyleyip bilgi olarak geçelim. Pulluk kulağının şekline göre hesaplarda kullanılan katsayılarına göre direnci artmaktadır. Sadece konunun mantığını bilmek adına konuşalım. Tam bükük kulaklıklarda bu katsayı 1,5-2,5 aralığındadır. Bükük kulaklıklarda ise 2 alınır ve üniversal form denen çoğu üreticinin kullandığı klasik pulluklarda ise yine 1,5-2,5 aralığındadır.

Yani pulluk kulaklığının yapısı bile çekiş gücünüzü enerjinizi ve toprak direncini etkiler. Tüm bunları aklımızın bir köşesinde bir şeyler alırken seçici olmak adına paylaşmış olayım.

Diğer tüm bilgileri yok Newton u falan kendimizce çevirerek kullanalım. Bu hesapların ortalama kabul edilen saatte 5 kilometre hızla giden bir traktör için yapıldığını unutmadan bu bilgileri değerlendirelim

Tüm bu işlerin ortalama 25-30 santim toprak işleme derinliğinde hesapladığını da  aklımızın bir köşesinde kalsın

1. sınıf topraklara hafif yapılı topraklar demiştik. Asıl taşıyıcısının kum olduğu ve kumla diğer toprak yapılarının kısmen de karıştığı topraklardı. Bu toprakların 30 santimetre işleme derinliğinde işlemek için bize gereken kuvvet her metrede 900 kilo civarındadır. Bu toprakları ilerken traktör için gereken güç 107 beygirdir.
2. sınıf topraklar hafif ile orta  yapılardır. Geçen hafta bahsettiğimiz 2. Ve 3. Sınıf toprak yapısını içerirler… Bu tip topraklarda ise işlenebilmesi için gereken güç metrede  yaklaşık 1 ton civarındadır. Yani 1000-1300 kilogram arasındadır. Bunun için ise traktöre gereken güç 130-135 beygir arasındadır.
3. sınıf topraklar ise ağır bünyelerdir. Geçen hafta için söylemek gerekirse 4 ve 5. Sınıf yapılardır. Bu grup topraklarda ise toprağı işleyebilmek için gereken güç metre de 1300-1600 kilo arasındadır. Toprak daha da ağırsa yani kil ve sıkışma oranı yüksekse 3000 kiloya kadar güç harcatabilir. Bunun beygir gücü karşılığı ise toprağın ağır bünye yapısına göre yaklaşık 200 beygirle başlar ve yapı ağırlaştıkça bu 200 beygir ihtiyacı yukarılara doğru çıkar.

Şimdi tüm bunları okuyan üretici gereken beygir güçlerini fazla bulacaktır ama bunun cevabı o eskiden di olacaktır sanırım. Eski traktörlerde hem motor gücü düşüktü hem de teknoloji geliştikçe  fark edilen en basit haliyle çekme gücünü etkileyen Tork teknolojisi yoktu. Bağırıp çağıran çok yakıt harcayan traktörlerin yerini daha az beygir gücü ama daha iyi torklarla çalışan ama yakıtı ekonomik kullanan teknolojiler aldı. Tork teknolojisi ve bilgisi çekme gücünü arttıran bir yapıdır. Bu yüzden yeni teknolojilerde daha az beygir gücü ile daha çok iş yapılabilmektedir.

Görünür bir örnek vermek gerekirse. Ortalama bir otomobil 130 beygir ve çekme gücü olarak da 150 birim torka sahiptir. Ama bu ortalama otomobilleri yollarda sollayıp geçen bir jipin 100 beygir gücü olmasına rağmen torkları 250-300 aralığındadır. Tüm bu etkisine rağmen torkun yükselmesi tam tersine yakıtı arttırmaz. Aksine azaltır. Bu nedenle traktör alırken beygiri kadar torkunu da bilmek faydalıdır.

Toprak direnci, pulluk katsayısı, tork mork derken en başa dönersek. Alacağınız pulluk çeşidinden, kullanacağınız traktöre, pulluğun tipine kulaklık sayısına, çalışma derinliğine kadar her ayrıntı yaptığımız işi, maliyetlerimizi, bizim insan olarak çalışma enerjimizi hatta moralimizi etkileyecektir. Biriktirelim. İşimize yarayacak her türlü bilgi bir gün işimize yarayacaktır sonuçta.

Ve bir gün geldiğinde “abi sen bunu al acayip iş yaparsın” cümleleri yerine cebimizi, moralimizi ve işimizi kolaylaştıracak soruları bu sefer kendimiz sorabilelim.

Selam ve bereketle.